Medewerker maandag:
Özgür Savas

Sinds de coronacrisis is er veel veranderd in de wereld. Zo ook bij Escher in Het Paleis. Onze collega’s vertellen u graag over deze nieuwe tijden in het museum en hun eigen functie in onze Medewerker maandag.

Museumdocent Özgür Savas

Wat doe je precies bij Escher in Het Paleis?

Ik ben een van de museumdocenten in Escher in Het Paleis. Ik verzorg de museumlessen voor het basis- en voortgezet onderwijs en geef rondleidingen. Ook geef ik twee verschillende workshops. Zondagen geef ik de linoleumworkshop en alle woensdagen van de schoolvakanties de vlakvullingenworkshop. Deze worden altijd met veel enthousiasme gevolgd, door zowel kinderen als volwassenen.

Wat is je favoriete kunstwerk van Escher?

Laten we vooropstellen, ik heb geen ultieme favoriet. Er zijn veel werken van Escher die ik tof vind. Klimmen en dalen (1960) is natuurlijk enorm boeiend vanwege de paradox, maar wat ik vanuit mijn positie als museumdocent zo bijzonder vind, zijn de twee monniken die niet op de trap lopen. Hun houding verschilt erg van elkaar. Eén monnik kijkt onderzoekend naar boven, naar de monniken die eindeloos de trappen bestijgen en afdalen. Hij heeft als het ware een vraagteken boven zijn hoofd. Hij gaat er vast achter komen hoe dit kan. De ander zit recht voor zich uit te kijken, het interesseert hem niet. Hij zal het antwoord op de paradox nooit vinden. Of Escher dit ook echt zo bedoeld heeft, zullen we natuurlijk nooit weten. Toch probeer ik de leerlingen altijd mee te geven dat een nieuwsgierige open blik, zoals die van de monnik die naar boven kijkt, ervoor zorgt dat je veel nieuwe dingen kunt leren en ontdekken.

Waar geniet je het meest van in je werk?

Als ik merk dat ik door een les iemand heb geraakt. Ik zie dat aan de reacties van zowel de kinderen als volwassenen. Vooral de trots die ze voelen voor hun eigen gemaakte werk en de vondsten en ontdekkingen die ze eerst niet zagen in de prenten. Daarnaast geniet ik ook heel erg van het feit dat we zo’n professioneel team hebben, we kunnen daardoor zoveel bijzondere lessen en rondleidingen aanbieden voor veel verschillende doelgroepen. Zoals de rondleiding met voelobjecten die wij aanbieden aan blinde en slechtziende bezoekers. Het project waar ik nu aan werk vind ik ook te gek. Het betreft een samenwerking met Het Nationale Theater waarbij we filosofie, beeldende kunst en theater samenbrengen in een museumles.

Hoe reageren kinderen op het werk van Escher? Wat zijn je favoriete reacties?

Ieder kind is uniek en reageert anders. Toch is er bijna altijd het moment van ontdekking en verwondering, dat ze dingen zien die ze eerst niet zagen. Dat is echt te gek. Er zitten ook zo veel paradoxen in Eschers werk. Zijn werk spoort echt aan tot verwondering over de wereld. In deze tijd zijn we helemaal niet gewend lang ergens naar te kijken, dus ik probeer bezoekers altijd te stimuleren langer te kijken en erover na te denken. Ik hoor ook veel kinderen dingen zeggen als, ‘meneer, ik vond dit echt heel gaaf’, of, ‘dit museum is wel leuk’. Soms vinden kinderen (en volwassenen) musea niet leuk, omdat ze bang zijn dat ze het niet begrijpen of kennen. Ik refereer vaak in mijn museumles aan computerspelletjes, zoals bijvoorbeeld Mario, Zelda en Minecraft, om uit te leggen hoe Eschers werk in elkaar zit. Omdat ik zijn kunst verbind met iets dat ze goed kennen en begrijpen, is er direct een klik.

Wat is je favoriete herinnering aan je werkzaamheden bij Escher in Het Paleis?

Mijn herinneringen zitten vooral in de reacties van mensen. Het is bijvoorbeeld heel bijzonder dat mensen met een stuk papier en een potlood voor zich eerst niet weten wat ze moeten maken en aan het eind van de workshop trots zijn op wat ze hebben gemaakt. Eschers werk is voor zowel de alfa als de bèta interessant, hij verbindt deze zaken op unieke wijze. Bijvoorbeeld met vlakvullingen. Dat is behoorlijk technisch, maar om er een diertje in te zien, heb je juist weer fantasie nodig. Kinderen kunnen dat altijd heel snel, terwijl de meeste volwassenen het behoorlijk moeilijk vinden. Ze blokkeren zichzelf, omdat ze bang zijn dat wat ze zien niet klopt. Escher heeft ooit gezegd dat als je ergens een oogje op tekent het een dier wordt. Hij heeft die speelse fantasie altijd behouden en dat probeer ik ook aan de volwassenen over te brengen.

Wat hoop je dat de deelnemers van jouw rondleidingen/museumlessen meenemen naar huis?

Ik ben zelf gek op zowel wetenschap als kunst. Ik denk echt dat creativiteit een ondergeschoven kindje is in onze maatschappij. Om baanbrekend te zijn in wat je doet, in welk vakgebied dan ook, heb je creativiteit nodig. Om dingen op een andere manier te zien en aan te pakken. Dat is niet altijd de makkelijkste weg. Als je de grote namen in de kunst en wetenschap opzoekt, zie je vaak dat ze tegen de stroming in moesten zwemmen. Gelukkig zijn er helden geweest die dat durfden en die de creativiteit hadden om buiten de gebaande paden te denken. Escher was er ook zo een, en ik hoop dat zowel kinderen als volwassenen door hem geïnspireerd kunnen raken en anders naar de wereld durven te kijken.