Onbekend werk van M.C. Escher ontdekt!

Slechts zelden komt het voor dat een onbekend werk van een wereldberoemd kunstenaar wordt ontdekt, maar onlangs heeft Escher in Het Paleis een groot onbekend werk op papier van M.C. Escher verworven.

Escher maakte dit werk in maart 1924 tijdens zijn verblijf te Rome. Het is een groot blad, 33 x 63 cm, van een in eerste instantie onbekend stadje op een berg. Door haar onderzoek ontdekte conservator Micky Piller dat dit specifieke stadje Montecelio is, ongeveer twintig kilometer ten noord oosten van Rome. Op de top staat nog steeds de opvallende ruïne van het fort uit 998 met daaronder een bosschage.

Het blad komt uit het bezit van Eschers familie. Het is een uniek werk omdat Escher er nooit een oplage van heeft gemaakt en juist daarom is Escher in Het Paleis verheugd zo’n belangrijk kunstwerk aan de collectie toe te kunnen voegen. In de familie wist men dat Escher iets met sjablonen had gedaan. Hij gebruikte echter niet alleen sjablonen, rollertjes en tamponeerkwasten, maar waarschijnlijk ook afdrukken en stempeltjes van papier met een eigen specifieke grein. In het werk zijn hele, halve, of zelfs gedraaide herhalingen van die vormen te vinden.

Het komt zelden voor dat een onbekend en belangrijk werk van Escher wordt gevonden. De aankoop markeert de pensionering van Micky Piller, conservator sinds het ontstaan van Escher in Het Paleis in 2002.

Voor Escher aan een prent begon, maakte hij veel studietekeningen. Maar dit kunstwerk is duidelijk geen studie. Daarvoor zit de compositie te gedegen in elkaar en is de uitwerking te zorgvuldig. Door de voorbereidingen van zijn aanstaande huwelijk met Jetta Umiker maakte Escher geen prenten in 1924, kennelijk vond hij wel tijd voor zo’n gecompliceerd werk.

Er zijn andere tekeningen waarin technische overeenkomsten met Montecelio zijn aan te wijzen: een Texelse boer uit 1920 en een gezicht op het Corsicaanse plaatsje Corte, uit 1928. Bij de boer gebruikt Escher ook Oost-Indische inkt en in Corte tamponeert hij. Waar Escher bij de boer nog experimenteert met het kubisme, ontbreekt dit in dit werk. Corte is levendiger en anekdotischer dan dit werk op papier.

De Japanse elementen zijn opvallend, maar niet verrassend in het oeuvre van M.C. Escher. Zowel de boom in de hoek rechtsonder, als het verloop van de getamponeerde bergketens in de achtergrond, als ook de iets donkere rand van de lucht aan de bovenkant, zijn elementen uit de Japanse kunst waarmee Escher van huis uit vertrouwd was.

Al deze elementen samen maken Montecelio een belangrijk vroeg kunstwerk. Het is een verbinding tussen Eschers opleiding aan de Haarlemse School voor Bouwkunde en Sierende Kunsten en de latere Italiaanse panorama´s. Na de oorlog werkt Escher zijn ervaringen met het Italiaanse landschap uit in de typische Escher prenten met verschillende perspectieven.