Dunja Nadjézjda Hak

Escher was in de eerste plaats een graficus. Toch heeft hij ook diverse ontwerpen gemaakt voor kunst in de openbare ruimte. Zo ontwierp hij voor twee scholen prachtige tegelpilaren met regelmatige vlakvullingen. De pilaren zijn onlangs gerestaureerd en verplaatst en nu zijn voor het eerst de originele tegels te zien in Escher in Het Paleis!

In een artikel in de Volkskrant van 23 februari wordt Escher op zeer ongelukkige wijze geframed, waardoor het beeld wordt gewekt dat Escher 'fout' was in de oorlog. Dat beeld is onterecht. Escher was juist geen sympathisant van de nazi's. Onze conservator Dunja Nadjézjda Hak legt uit hoe het zit.

De tentoonstelling Escher, close up is ten einde. 50.500 bezoekers hebben de afgelopen maanden genoten van een nieuwe blik op het leven en werk van Escher. De afgelopen dagen hebben we tot in de late uurtjes gewerkt om de tentoonstelling af te bouwen en de normale orde weer te herstellen. Terug naar de vaste opstelling, terug naar de orde van de dag. Dat het alledaagse ook van een waanzinnige schoonheid kan zijn, bleek ook uit Eschers foto’s. Als een vaarwel aan de tentoonstelling pik ik er nog een paar van de mooiste uit.

Het werk van Escher staat onder andere bekend om zijn optische illusies en zijn spel met perspectief. Dagelijkse onderwerpen kon Escher ongewoon maken door het standpunt of de uitsnede die hij koos. Fotografie was daarvoor de ideale voedingsbodem, dat begon al toen Escher 15 jaar was.

Maurits Cornelis Escher maakte in de jaren 20 en 30 van de vorige eeuw vaak lange tochten door Italië ter inspiratie voor zijn werk. Niet alleen schetsen, maar ook foto’s maakten onderdeel uit van Eschers voorstudies.

Vorige keer schreef ik al over Eschers kunstkamer waarvan een foto bewaard is gebleven uit 1915. Wat zegt het interieur van deze kamer over de jonge Escher? Allereerst: Maurits Cornelis was geen jongen met een schamel kamertje en een paar muffe posters van mooie meisjes boven zijn bed. Dit was een serieuze jongeman met serieuze interesses die de ruimte kreeg om die uit te breiden en te etaleren.

Op 3 februari is er een nieuwe tentoonstelling geopend in Escher in Het Paleis: Escher, close up. Weinig mensen weten dat Escher een fervent fotograaf was en in deze tentoonstelling geven we voor het eerst een blik in zijn fotoarchief. Een blik die nieuwe perspectieven biedt op de kunstenaar en zijn werk. Hoe kwam deze tentoonstelling tot stand?

In de zeventiende eeuw werd het mode onder de elite om 'constkamers' aan te leggen. Escher had ook zo'n kunstkamer in het klein, maar dan een twintigste-eeuwse. Die kamer bestaat niet meer, maar gelukkig hebben we de foto's nog.

Het werk van alle grote meesters wordt geëerd, gekopieerd en gepersifleerd, maar er is geen andere kunstenaar waarvan het werk zoveel wordt getatoeëerd als dat van Escher. Nederlands grafische grootmeester is kunstenaarskoning van het beïnkte lichaam.