Deze website gebruikt cookies

Wij maken op deze website gebruik van cookies en vergelijkbare technieken om bezoek te analyseren en om je relevante boodschappen te tonen op social media. Door op 'Alles accepteren' te klikken geef je toestemming voor de plaatsing ervan en het verwerken van op deze wijze verkregen persoonsgegevens, zoals in ons privacy- & cookiestatement wordt vermeld.

Onze privacy- & cookiestatement:

Eschers lepeltje
4 augustus 2015

Eschers lepeltje

M.C. Escher besloot al vroeg graficus te worden en geen schilder of beeldhouwer. Uiteindelijk maakte hij 449 prenten. Hij maakte ongeveer vijf maal meer houtsneden en houtgravures dan litho's.

Benen eierlepeltje van Escher

Benen eierlepeltje van Escher

Benen eierlepeltje van Escher

Benen eierlepeltje van Escher

Een houtsnede is een afdruk van een voorstelling die de kunstenaar in een houten plank, het blok, heeft gesneden. Stel dat Escher zijn linkerhand omtrekt op het hout, dan zit zijn duim aan de rechterkant. Hij snijdt de contourlijn uit, smeert inkt op het blok, legt hier vervolgens een stuk papier overheen en drukt de inkt in het papier. Als dit klaar is, haalt hij het papier van het blok en nu voltrekt zich het wonder: de duim zit aan de linkerkant. De afdruk is dus gespiegeld aan de voorstelling op het houten blok. Zelfs de letters van zijn naam moet hij in spiegelbeeld neerzetten, zodat wij die in het kunstwerk goed kunnen lezen!

Wie een prent van Escher in het museum bekijkt, zal nog meer bewondering voor zijn vakmanschap hebben. Want eigenlijk hebben we toch het gevoel dat iedere prent ‘zó’ is gemaakt. Wanneer we ons goed realiseren dat zulke ingewikkelde voorstellingen als Relativiteit (1953) en Metamorphose I (1937) ook nog in spiegelbeeld zijn gemaakt, dan duizelt het.

Wat heeft dit nu met dit lepeltje hierboven te maken? Escher drukte er zijn houtsneden mee af. Iedere prent werd handmatig door hem afgedrukt en om de inkt van het houtblok in het papier te drukken, heb je een hulpmiddel nodig. Escher gebruikte benen eierlepeltjes.

Escher werkt aan de houtgravure Drie bollen I, filmstill.

Escher werkt aan de houtgravure Drie bollen I, filmstill.

Jetta in de woonkamer van het huis aan de Via Alessandro Poerio in Rome, voorjaar 1931. Op de voorgrond liggen hulpmiddelen voor het drukproces, waaronder het lepeltje.

Jetta in de woonkamer van het huis aan de Via Alessandro Poerio in Rome, voorjaar 1931. Op de voorgrond liggen hulpmiddelen voor het drukproces, waaronder het lepeltje.

Dit eierlepeltje is nu te bewonderen in het museum. Oorspronkelijk is het een heel bijzonder geschenk aan een achternichtje van M.C. Escher. Jaren geleden mocht ze als klein meisje weleens met haar ouders mee naar het atelier van Escher in Baarn. Haar moeder was de dochter van Eschers halfbroer Beer (Berend). Tijdens het bezoek gaf Escher precies dit lepeltje aan het kleine meisje, omdat hij het niet meer kon gebruiken. Het was een beetje afgesleten en daardoor plat geworden. Wie goed kijkt, ziet de drukinkt op de platte onderkant zitten. Mevrouw Visser heeft dit lepeltje altijd bewaard en in 2014 aan het museum geschonken. De herkomstgeschiedenis maakt het kleine lepeltje nog meer speciaal. Niet alleen heeft Escher hier prenten mee afgedrukt, er was ook een meisje dat dit wel 50 jaar bewaarde voor ze het aan ons museum schonk. Daarvoor zijn we erg dankbaar.

Micky Piller

Micky Piller

Oud-conservator Escher in Het Paleis

Deel:

Meer verhalen over Escher

Dromen van Belvédère

Dromen van Belvédère

Heeft u wel eens een droom gehad waarin u verdwaalt in een trappenhuis of niet meer uit het gebouw kunt komen waar u zich bevindt? Freudianen en andere kenners van onze diepere drijfveren willen dat voor u verklaren. Maar er is er maar één die u kan laten zien wat u in zo’n droom voelt: M.C. Escher.

Lucht en water

Hoewel de prent Dag en nacht meer dan 650 keer door Escher is afgedrukt, is de minder afgedrukte Lucht en water I ongetwijfeld een van de bekendste werken bij het grote publiek. Deze houtsnede zien we op posters, bekers en dekbedden gereproduceerd en hij wordt vaak in reclames gebruikt. Van auto’s tot Escher-tentoonstellingen.
De spiegeling in Rimpeling

De spiegeling in Rimpeling

De spiegeling is een constante factor in het werk van Maurits Escher. Op zich is dit niet verwonderlijk, want iedere kunstenaar maakt wel eens een zelfportret. Escher sneed zijn eerste zelfportret toen hij nog in Arnhem woonde en gedurende zijn carriere bleef hij af en toe zelfportretten maken. Daarvoor gebruikt een kunstenaar doorgaans een gewone spiegel, maar Escher gebruikt ook andere spiegelingen.