Escher Vandaag

Recentelijk hebben Escher in Het Paleis en Kunstmuseum Den Haag de collectie kunnen verrijken met een persoonlijk werk van M.C. Escher: het tegeltableau Vissen en vogels uit 1960 dat jarenlang bij Escher in zijn atelier heeft gehangen.  

Doris Schattschneider, Escher-expert en gepensioneerd hoogleraar wiskunde, was gastspreker op de jaarlijkse wiskundeconferentie genaamd Bridges. Dit jaar vond de conferentie in juli plaats in Eindhoven. Ze presenteerde daar haar onderzoek naar Eschers ontwerp voor inpakpapier voor warenhuis De Bijenkorf, waarvoor Escher teruggreep op zijn hobby van wat hij ‘woordpuzzels’ noemde. Het onderzoek van Schattschneider is in het Engels beschikbaar op onze website.

M.C. Escher ontvangt tijdens zijn leven meerdere brieven van liefhebbers die hun bewondering voor zijn werk met hem delen. Deze zijn lang niet allemaal bewaard gebleven en het is dan ook zeer bijzonder als nabestaanden dergelijke brieven in bruikleen geven. De kleindochter van Hendrik Dekker leent zijn zorgvuldig geschreven brief over de prent Reptielen (1943) en Eschers reactie daarop tijdelijk uit aan Escher in Het Paleis. De handgeschreven correspondentie is op zaal te zien van 18 maart tot en met 14 september 2025.

Jarenlang woonde M.C. Escher in Rome, maar de stad zelf verbeelden in zijn prenten deed hij niet graag. Bij nacht vond Escher Rome mooier, een voorkeur die in 1934 leidde tot een grote serie houtsneden en tekeningen met de titel Nachtelijk Rome. In die periode tekent hij ook de basiliek Santi Giovanni e Paolo. De tekening leidt pas twee jaar daarna tot een litho: S.S. Giovanni e Paolo (1936). Tien jaar later keert hij weer terug naar dit onderwerp met zijn eerste mezzotint: Schemering (1946). Op het eerste gezicht lijken de litho en de mezzotint bijna identiek, maar dat zijn ze zeker niet.

Het verbeelden van oneindigheid op papier was een fascinatie die zowel M.C. Escher als Albert E. Bosman bezighield. Albert Bosman (1891-1961) was een ingenieur en wiskundeleraar die zich ontpopte tot kunstenaar, waarbij wiskunde de kern vormde van zijn werk. Escher en Bosman waren overburen in de stad Baarn, waar ze elkaar vonden in hun nieuwsgierigheid naar mathematische vormen, ideeën en principes. Beide kunstenaars slaagden erin om abstracte wiskunde op een visuele manier toegankelijk te maken voor een breed publiek. Voor het eerst worden hun werken samen gepresenteerd in M.C. Escher & Albert E. Bosman: Een wiskundige verbintenis. Bosmans bekendste creatie, de Boom van Pythagoras, en de andere tekeningen die hieruit voortkwamen zijn in de eerste helft van 2025 te zien in een kleine maar fijne tentoonstelling bij Escher in Het Paleis.

Escher in Het Paleis heeft een bijzondere schenking ontvangen: drie servetten van de kunstenaar en ontwerper Chris Lebeau (1878-1945). Deze servetten, Straalbreking, School Visschen en Appel, waren in het bezit van M.C. Escher, en zijn tot en met eind juni 2025 op zaal te zien.

Publiekslieveling Belvédère (1958) heeft een magische kracht die miljoenen liefhebbers van Eschers werk over de hele wereld raakt. Deze litho is een verrassende mix van compleet verschillende elementen. Niet alleen de voorgrond is raadselachtig, het landschap op de achtergrond was dat voor lange tijd ook.

Recentelijk is er een bijzondere schenking gedaan rondom een tegeltableau van Escher met vissen en vogels voor de Dirk Schäferstraat 59 in Amsterdam-Zuid. De schenking bevat twee nog nooit eerder getoonde tekeningen van M.C. Escher, een uitgebreide briefcorrespondentie tussen de betrokkenen én familiefoto’s van de onthulling van het tableau.

Sinds de tentoonstelling Net als Escher, die tussen november 2023 en maart 2024 geopend was, is in Escher in Het Paleis het opvallende modulaire tapijt van Studio Wae op de tweede verdieping te zien. Deze vloerbedekking geeft op een hedendaagse wijze vorm aan de nalatenschap van Escher.