Deze website gebruikt cookies

Wij maken op deze website gebruik van cookies en vergelijkbare technieken om bezoek te analyseren en om je relevante boodschappen te tonen op social media. Door op 'Alles accepteren' te klikken geef je toestemming voor de plaatsing ervan en het verwerken van op deze wijze verkregen persoonsgegevens, zoals in ons privacy- & cookiestatement wordt vermeld.

Onze privacy- & cookiestatement:

Houtblokken en de Regelmatige vlakverdeling
13 oktober 2018

Houtblokken en de Regelmatige vlakverdeling

Van 2 oktober 2018 t/m 13 januari 2019 toont Escher in Het Paleis twee bijzondere houtblokken die Escher in mei 1957 heeft gesneden én het boek waarin de bijbehorende prenten werden gepubliceerd. De blokken en het boek komen uit de collectie van Museum Meermanno in Den Haag. Escher in Het Paleis is er trots op ze bij ons te kunnen laten zien en we zijn Museum Meermanno dan ook bijzonder dankbaar voor deze bruikleen.

M.C. Escher, Houtblok voor Regelmatige vlakverdeling III,  perenhout, mei 1957

M.C. Escher, Houtblok voor Regelmatige vlakverdeling III, perenhout, mei 1957

"Een graficus heeft in zijn wezen iets van een troubadour."

Het is de grafisch opgemaakte eerste zin van Eschers boek Regelmatige vlakverdeling uit 1958. De zin loopt door op de volgende bladzijde:

"hij zingt en herhaalt in iedere afdruk, die hij van eenzelfde houtblok, koperplaat of lithografische steen maakt, steeds opnieuw het zelfde lied".

Juist dat tweede gedeelte raakt aan een zeer opvallend aspect in Eschers werk: herhaling. Dat hij dit boek met deze zin begint, is niet zo verwonderlijk: het is ook een bespiegeling over zijn techniek. Wat volgt is een kristalheldere, door hemzelf geschreven uiteenzetting over zijn fascinatie voor de vlakverdeling.

Het boek is een uitgave van de in 1945 opgerichte Stichting 'De Roos'. In 1956 had Escher de opdracht aangenomen om voor deze bibliofiele stichting een boek te maken. Hij aarzelde omdat het hem tegenstond dat de exclusieve uitgave slechts voor de 175 leden van de stichting beschikbaar zou zijn. Maar de opdracht prikkelde hem tegelijkertijd ook, omdat hij zowel de illustraties als de tekst zou mogen leveren. Hij was zich ervan bewust dat de combinatie van zijn tekst en zes exclusieve afdrukken van zijn werk iets bijzonders zou kunnen worden.

Regelmatige vlakverdeling. M.C. Escher. Utrecht, Stichting 'De Roos', 1958. 45, [4] p. 34,5 x 26 cm. Druk: Boosten & Stols (Maastricht). Boekverzorging door Aldert Witte. Oplage van 175 exemplaren, bestemd voor leden van de Stichting 'De Roos' te Utrecht.

Regelmatige vlakverdeling. M.C. Escher. Utrecht, Stichting 'De Roos', 1958. 45, [4] p. 34,5 x 26 cm. Druk: Boosten & Stols (Maastricht). Boekverzorging door Aldert Witte. Oplage van 175 exemplaren, bestemd voor leden van de Stichting 'De Roos' te Utrecht.

M.C. Escher, Regelmatige vlakverdeling II, houtsnede in rood, mei 1957

M.C. Escher, Regelmatige vlakverdeling II, houtsnede in rood, mei 1957

M.C. Escher, Regelmatige vlakverdeling III, houtsnede in rood, mei 1957

M.C. Escher, Regelmatige vlakverdeling III, houtsnede in rood, mei 1957

M.C. Escher, Regelmatige vlakverdeling VI, houtsnede in rood, mei 1957

M.C. Escher, Regelmatige vlakverdeling VI, houtsnede in rood, mei 1957

Bij ons zijn naast het boek en de houtblokken voor Regelmatige vlakverdeling III en Regelmatige vlakverdeling VI ook drie van de zes afdrukken te zien die als losse insteekvellen bij de uitgave zaten: Regelmatige vlakverdeling II, Regelmatige vlakverdeling III en Regelmatige vlakverdeling VI.

Erik Kersten

Erik Kersten

Redacteur

Deel:

Meer Escher vandaag

Da Vinci en Escher

Da Vinci en Escher

Vanaf vandaag is Leonardo da Vinci te zien in het Teylers museum in Haarlem. Het is het eerste grote overzicht ooit van originele kunstwerken van Renaissance-kunstenaar Leonardo da Vinci (1452-1519) in Nederland. Teylers toont 33 tekeningen van de meester en evenveel werken van tijdgenoten. Da Vinci kon niet alleen prachtig tekenen en schilderen, hij is ook wereldberoemd door zijn uitvindingen van vliegmachines en militair geschut. Hij zag kunst en wetenschap niet als losse 'werelden'. Voor hem hadden ze alles met elkaar te maken. Op dat raakvlak vinden Da Vinci en Escher elkaar. Beiden zijn eerst en vooral uitstekende waarnemers. Ze kijken met een logische, geordende blik naar de wereld en weten die waarnemingen en de gedachten die ze daarbij krijgen ook uitstekend op papier te krijgen. Dat tekenen en noteren deden ze beiden met hun linkerhand. Ook zijn beiden onderdeel van de populaire cultuur geworden door een of enkele werken (denk aan de Mona Lisa en de Vitruviusman en aan Relativiteit en Dag en Nacht), waarbij het maar vraag is of mensen weten wie de makers zijn.
Huizen in Rome

Huizen in Rome

In oktober 1925 kan het jonge paar Maurits en Jetta eindelijk beginnen met het inrichten van hun eerste eigen woning. Het is de bovenste verdieping van een huis dat nog in aanbouw is, in een nieuwe buurt op de hellingen van de Monteverde. Het huis aan de Via Alessandro Poerio 100 was schitterend gelegen met uitzicht op de vallei van de Tiber in het zuidoostelijke deel van de stad. Aan de andere kant van de rivier lag de Monte Palatino, met beneden de Romeinse wijk Trastevere. Het paar had het huis al eind 1924 gekocht maar eerst moesten ze wachten tot het af was, waarna het veel te vochtig bleek. Ze lieten het de hele zomer drogen en verbleven die maanden in de Albergo del Toro in Ravello; de plek waar ze elkaar hadden leren kennen.
De grote golf van Hokusai

De grote golf van Hokusai

Op 23 september 1957 keerde Escher terug in Amsterdam van een zeereis met het vrachtschip s.s. Luna. Tegen die tijd was Escher al lang verslaafd aan het reizen op vrachtschepen en hij greep elke kans aan om zo'n reis te boeken. Zo dobberde hij in augustus en september 1957 zeven weken lang op de Middelandse Zee terwijl hij genoot van de golven, de rust, het licht en de stilte. Terug in Nederland mijmerde hij nog een tijd door.