Huizen in Rome

In oktober 1925 kan het jonge paar Maurits en Jetta eindelijk beginnen met het inrichten van hun eerste eigen woning. Het is de bovenste verdieping van een huis dat nog in aanbouw is, in een nieuwe Romeinse buurt op de hellingen van de Monteverde. Het huis aan de Via Alessandro Poerio 100 had een prachtige ligging, met uitzicht over de vallei van de Tiber. De Monte Palatino, een van de zeven heuvels van Rome, lag aan de overkant van de rivier, met aan de voet de wijk Trastevere. Het paar had het huis al eind 1924 gekocht, maar eerst moesten ze wachten tot het af was, waarna het veel te vochtig bleek. Ze lieten het de hele zomer drogen en verbleven die maanden in de Albergo del Toro in Ravello; de plek waar ze elkaar hadden leren kennen.

Maar al vrij kort nadat ze op nummer 100 waren gaan wonen, kwam het paar tot de conclusie dat het huis te klein was. Escher had er geen eigen atelier en een andere dwingende reden was de zwangerschap van Jetta. Vlakbij, op nummer 94*, vonden ze een andere woning die ze in juni 1926 kochten. Ook die was echter nog niet klaar en het duurde tot februari 1927 voordat ze erin konden. Maar het wachten was het waard. De Eschers, met inmiddels ook zoon George, bewoonden vanaf dat moment een prachtig gelegen etage op de 3de verdieping met daarboven een eigen atelier voor Maurits. Het huis had de bijnaam Casa dei Quatro Venti genoemd, het Huis van de Vier Winden, een verwijzing naar de winden en stormen die overal rond het huis woeien.**

Escher had veel van de meubels zelf ontworpen en laten maken, zoals de werktafel in zijn atelier en de eettafel en -stoelen. Volgens een van zijn zonen waren de meubelstukken ‘loodzware, donkergebeitste monsters’, die zijn ouders tijdens al de verhuizingen mee namen. Eschers atelier is afgebeeld op Hand met spiegelende bol, waarop zijn kast voor prenten, een sofa met kussens en kleed en ook een grote leren leunstoel met daarboven een boekenplank te zien zijn.***


Escher en Jetta hadden de woning samen ingericht. In de woonkamer hing een kakemono, een Japanse verticale rolschildering die zijn vader hem had gegeven. Een samowar, een waterkoker die het paar bij hun huwelijk van Eschers ouders had gekregen, prijkte op het dressoir. Op de vloeren kwamen majolica-tegels met een patroon erop dat Escher zelf had ontworpen. In zijn atelier stond een souvenir van Eschers reizen door Toscane: een beeldje van Sint Bernardinus, de heilige uit Siena. Om hem zo efficiënt mogelijk te laten werken, had het paar een bijzonder communicatiesysteem bedacht; tussen de woonkamer en het daarboven gelegen atelier liep een buis, met aan beide kanten een fluitje. Als het eten klaar was en Escher naar beneden moest komen, blies Jetta hard op dit fluitje. Escher trok dan het fluitje aan zijn kant weg en kon zo met zijn vrouw praten via de buis. Meestal kwam hij niet direct naar beneden als hij aan het werk was. Hij werkte nog even door aan zijn snijwerk of tekening en Jetta moest dan wachten met het eten.****

[*]: het nummer van het huis werd rond 1929 veranderd van 94 in 122. Als Escher het over 94 en 122 heeft, gaat het dus over hetzelfde huis.
[**], [***] en [****]: Wim Hazeu, M.C. Escher, Een biografie, Meulenhoff, 1998, blz. 122-124.