Deze website gebruikt cookies

Wij maken op deze website gebruik van cookies en vergelijkbare technieken om bezoek te analyseren en om je relevante boodschappen te tonen op social media. Door op 'Alles accepteren' te klikken geef je toestemming voor de plaatsing ervan en het verwerken van op deze wijze verkregen persoonsgegevens, zoals in ons privacy- & cookiestatement wordt vermeld.

Onze privacy- & cookiestatement:

Tickets bestellen
Eerste litho en Schaffhausen
Escher Vandaag
8 september 2018

Eerste litho en Schaffhausen

Tussen 1927 en 1938 bracht het gezin Escher vrijwel elke zomer een periode door in het Zwitserse Steckborn, bij Jetta’s zus Nina en haar man Oskar Schibler. In 1929 bleven ze zelfs meerdere maanden, van juli tot half oktober. In het voorjaar had Escher al een trip gemaakt naar de Italiaanse Abruzzen, samen met zijn vriend Giuseppe Haas-Triverio. De tocht leverde 28 tekeningen op, waarvan hij er een in Steckborn uitwerkte tot een litho, zijn eerste van een Italiaans landschap.

M.C. Escher, Goriano Sicoli, Abruzzi, litho, juli 1929

M.C. Escher, Goriano Sicoli, Abruzzi, litho, juli 1929

Hij besluit zijn kennis van de litho-techniek op te frissen bij zijn vroegere leraar van de kunstnijverheidsschool: Dieperink. In zijn agenda noteert hij zijn vragen:

1e. Kan men op de zwart gemaakte steen de teekening overdrukken met carbonpapier?

2e. Is een vette hand op het zwart erg?

3e. Hoe prepareert men de steen (puimsteen? water?)

4e. Hoe prepareert men de tusche

5e. Kan men op lithografisch papier ipv op steen teekenen?

6e. Kopen:

lithografisch krijt

tusche

krasmes

puimsteen

Zakagenda 1929, 7-20 april

Zakagenda 1929, 7-20 april

Zijn vader volgt het ontstaan van de litho nauwgezet en schrijft erover in zijn dagboek*. Op 14 juli:

Mauk een lithografische steen met tusche en water ingesmeerd met penselen uit mijn verfdoos. Deze steen is te klein voor het reproduceren van de schetsen, welke hij in de Abruzzen maakt, op dezelfde schaal. Hij maakte daarom van een dier schetsen (Goriano, Siccoli) een verkleinde tekening met behulp van een vierkantstelsel.

Op 18 juli:

M. trekt zijn gereduceerde schets met wit afdrukpapier over op zijn zwart ingewreven steen. Daarna begint hij met een klein zakmesje de tekening uit te werken door arceringen uit te krabben.

Op 20 juli:

M is vroeg opgestaan, heeft alleen ontbeten en is op de badkamer ijverig aan het bewerken van zijn lithografische steen.

Op 22 juli:

Omstreeks 11 uur laat Mauk mij zijn voltooide tekening op de steen zien. Zij schijnt ons beiden zeer geslaagd.

Op 25 juli:

M terug uit Amsterdam met een uitmuntend geslaagde afdruk van zijn op steen getekende bergstadje in de Abruzzen, gemaakt in de werkplaatsen van de heer Dieperink door een ruim 60-jarige steendrukker, die bijzonder bedreven is in allerlei soorten van steendruk, waarvan het door Mauk gevolgde procedé slechts zelden voorkomt.

Naast het werk aan de litho en ontspanning met zijn gezin maakt Escher in die maanden, samen met Jetta, een aantal tripjes van Steckborn naar de beroemde watervallen in Schaffhausen.

Op deze pagina uit een van zijn fotoalbums is het paar samen te zien in Schaffhausen, op 9 september 1929.

Kaart wordt ingeladen...

Bronvermelding

[*] Leven en werk van M.C. Escher, onder redactie van J.L. Locher, Meulenhoff, 1981, blz. 34-35

Erik Kersten

Erik Kersten

Redacteur

Deel:

Meer Escher vandaag

Een tunnel van vlinders, 1944

Een tunnel van vlinders, 1944

Tijdens de oorlogsjaren zakte de productie van nieuwe prenten flink in bij Escher. Het ontbrak hem aan inspiratie en hij had wel wat anders aan zijn hoofd. Maar dat wil niet zeggen dat hij helemaal niets creatiefs meer deed. Juist in de oorlogstijd wierp hij zich op zijn vlakvullingsschriften, waarin hij steeds nieuwe varianten bedacht voor het vullen van het vlak met regelmatige patronen. Tussen het uitbreken van WOII in 1939 en de Nederlandse bevrijding in mei 1945 maakte hij zo'n 35 nieuwe tekeningen.
Lees meer
Portret vader Escher, 1935

Portret vader Escher, 1935

Op 4 juli 1935 was Escher met zijn gezin vanuit Rome naar het Zwitserse Château-d’Oex verhuisd, waarna hij vrijwel direct naar Nederland doorreisde om daar een en ander te regelen voor een lang verblijf in Zwitserland. Vanuit de Haagse woning van zijn ouders bezoekt hij onder andere zijn oude leermeester Jessurun de Mesquita, overlegt hij met zijn neef Anton Escher over een logo voor diens machinefabriek, praat hij met de PTT en drukkerij Enschedé over zijn ontwerp voor de luchtvaartfondspostzegel en spreekt hij af met zijn vrienden Jan van der Does de Willebois en Bas Kist. Tussen alle bezoeken door is hij drie weken lang bezig met een zeer gedetailleerd, liefdevol portret van zijn vader.
Lees meer
Kristallografencongres Cambridge, 1960

Kristallografencongres Cambridge, 1960

Op 19 augustus 1960 hield Escher een voordracht tijdens het Fifth Congress and General Assembly of the International Union of Crystallography. Hij was voor dit congres uitgenodigd door Prof. Dr. Carolina H. MacGillavry, hoogleraar in de chemische kristallografie aan de Universiteit van Amsterdam. In 1950 was ze tot het eerste vrouwelijk lid benoemd van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. MacGillavry was een groot bewonderaar van Escher en in 1965 zou ze het boek Symmetry Aspects of M.C. Escher's Periodic Drawings publiceren. Voor kristallografen waren de vlakvullingen, waaraan Escher jarenlang werkte in zijn tekenschriften, ideaal lesmateriaal. Zijn patronen zijn zeer geschikt om de symmetrie, herhaling en spiegeling te bestuderen die zo kenmerkend zijn voor het vakgebied.
Lees meer