Houtblokken en de Regelmatige vlakverdeling

Van 2 oktober 2018 t/m 13 januari 2019 toont Escher in Het Paleis twee bijzondere houtblokken die Escher in mei 1957 heeft gesneden én het boek waarin de bijbehorende prenten werden gepubliceerd. De blokken en het boek komen uit de collectie van Museum Meermanno in Den Haag. Escher in Het Paleis is er trots op ze bij ons te kunnen laten zien en we zijn Museum Meermanno dan ook bijzonder dankbaar voor deze bruikleen.

“Een graficus heeft in zijn wezen iets van een troubadour.”

Het is de grafisch opgemaakte eerste zin van Eschers boek Regelmatige vlakverdeling uit 1958. De zin loopt door op de volgende bladzijde:

“hij zingt en herhaalt in iedere afdruk, die hij van eenzelfde houtblok, koperplaat of lithografische steen maakt, steeds opnieuw het zelfde lied”.

Juist dat tweede gedeelte raakt aan een zeer opvallend aspect in Eschers werk: herhaling. Dat hij dit boek met deze zin begint, is niet zo verwonderlijk: het is ook een bespiegeling over zijn techniek. Wat volgt is een kristalheldere, door hemzelf geschreven uiteenzetting over zijn fascinatie voor de vlakverdeling.

Het boek is een uitgave van de in 1945 opgerichte Stichting ‘De Roos’. In 1956 had Escher de opdracht aangenomen om voor deze bibliofiele stichting een boek te maken. Hij aarzelde omdat het hem tegenstond dat de exclusieve uitgave slechts voor de 175 leden van de stichting beschikbaar zou zijn. Maar de opdracht prikkelde hem tegelijkertijd ook, omdat hij zowel de illustraties als de tekst zou mogen leveren. Hij was zich ervan bewust dat de combinatie van zijn tekst en zes exclusieve afdrukken van zijn werk iets bijzonders zou kunnen worden.