

In de tentoonstelling De ontdekker van Escher: Samuel Jessurun de Mesquita in Escher in Het Paleis staat de band van M.C. Escher met zijn leermeester centraal. Deze verbintenis ontstond tijdens Eschers studententijd in Haarlem en bleef intact tot ver in de Tweede Wereldoorlog. De Mesquita was van Portugees-joodse afkomst en Escher vreesde voor het leven van zijn vriend. Die angst werd werkelijkheid begin 1944 toen De Mesquita werd afgevoerd naar Auschwitz, waar hij kort daarop stierf. In het geplunderde huis raapte Escher zoveel mogelijk werk bijeen en redde zo een groot deel van De Mesquita’s kunst. Op 4 en 5 mei wordt met rondleidingen en een lezing stilgestaan bij dit verhaal van oorlog, verdriet en vriendschap, maar ook bevrijding.

M.C. Escher, Bevrijding, litho, april 1955

Samuel Jessurun de Mesquita, Zilverreiger (staand voor schutting), ets, 1910. Collectie Kunstmuseum Den Haag, uit voormalig bezit van M.C. Escher
Samuel Jessurun De Mesquita was niet alleen een grandioze kunstenaar en graficus, maar ook leraar grafische technieken aan de School voor Bouwkunde en Sierende Kunsten in Haarlem. Escher, die aan deze school studeerde, ontwikkelt met zijn leraar een artistieke en persoonlijke band voor het leven. Ook de Tweede Wereldoorlog weerhoudt de twee niet om in contact te blijven. Door toenemende druk van de Duitsers en de steeds schaarser wordende materialen werd het voor beide kunstenaars steeds moeilijker om hun vak voort te zetten. In deze lastige tijden bleef Escher als een van de weinigen zijn oude vriend opzoeken, totdat het noodlot toeslaat: in de nacht van 31 januari op 1 februari 1944 worden De Mesquita, zijn vrouw Betsie en hun zoon Jaap gedeporteerd. Het leven van De Mesquita en zijn vrouw komt tragisch ten einde in Auschwitz. Ook zoon Jaap keert niet meer terug uit concentratiekamp Theresienstadt.
Escher arriveert op 28 februari nietsvermoedend bij het lege huis en atelier van zijn meester. Het is geplunderd en alles ligt overhoop. Hij raapt zoveel mogelijk werk bijeen en redt hiermee een groot deel van De Mesquita’s kunstwerken. Hij neemt het werk mee naar zijn huis in Baarn en stelt een groot deel vervolgens tentoon in het Stedelijk Museum Amsterdam. Zo houdt Escher in de jaren na diens overlijden zijn leermeester in ere.
Op 4 en 5 mei staat Escher in Het Paleis extra stil bij dit verhaal.
Lezing over De Mesquita
In deze lezing gaat assistent-conservator Mireille Linck in op het leven en werk van Samuel Jessurun de Mesquita, met aandacht voor de oorlog en de bijzondere redding van De Mesquita’s werk door M.C. Escher.
Praktisch | |
Datum: | 4 mei |
Aanvangstijd: | 14 uur |
Locatie: | Balzaal |
Duur: | 30 minuten |
Entree: | Gratis voor bezoekers met een entreeticket voor het museum |
Rondleiding: Leve de vrijheid!
Kijken en filosoferen op 4 en 5 mei
Onder begeleiding van een enthousiaste gids biedt Escher in Het Paleis een bijzondere rondleiding aan door de tentoonstelling De ontdekker van Escher: Samuel Jessurun de Mesquita. Tijdens de rondleiding maken deelnemers kennis met de prenten van M.C. Escher en zijn leermeester Samuel Jessurun de Mesquita. In het aansluitende gesprek worden aan de hand van deze prenten vragen gesteld en gaan deelnemers samen op zoek naar antwoorden. Waarvoor dient de vrijheid? Kan een gevangene vrij zijn? Waarom voelt de bezetter zich bedreigd door kunst gemaakt in oorlogstijd? De rondleiding vindt plaats voor openingstijd, waardoor u alle ruimte heeft om de werken te bekijken en u verder te verdiepen in het thema.
Praktisch | |
Datum: | 4 en 5 mei |
Aanvangstijd: | 10 uur |
Aantal bezoekers: | Maximaal 15 mensen per rondleiding, vol = vol |
Duur: | ca. 60 minuten |
Prijs: | €20,- (inclusief rondleiding, gesprek en een aansluitend bezoek aan het museum tijdens openingstijd) |
Bestel tickets
Zie ook


Bevrijdingsprent 1955
"t Is maar wat je een opdracht noemt, want, als ik als ik het werk aanvaard, dan moet ik dat, voor m'n fatsoen, gratis doen. De vraag voor mij is, of het hele geval me niet te veel tijd in beslag gaat zal nemen, omdat ik nu eenmaal niet snel kan werken. Er zal eventueel een enorme oplage gedrukt worden (..), ik moet dus terdege op mijn tellen passen en niet 'maar zo' een prentje in elkaar flanzen. Ik krijg een maand bedenktijd en kan er dus nog van af, maar ik vrees dat ik wel zal moeten."

Geniale grafici