Deze website gebruikt cookies

Wij maken op deze website gebruik van cookies en vergelijkbare technieken om bezoek te analyseren en om je relevante boodschappen te tonen op social media. Door op 'Alles accepteren' te klikken geef je toestemming voor de plaatsing ervan en het verwerken van op deze wijze verkregen persoonsgegevens, zoals in ons privacy- & cookiestatement wordt vermeld.

Onze privacy- & cookiestatement:

Escher in Het Paleis herdenkt bevrijding op 4 en 5 mei
13 april 2023

Escher in Het Paleis herdenkt bevrijding op 4 en 5 mei

In de tentoonstelling De ontdekker van Escher: Samuel Jessurun de Mesquita in Escher in Het Paleis staat de band van M.C. Escher met zijn leermeester centraal. Deze verbintenis ontstond tijdens Eschers studententijd in Haarlem en bleef intact tot ver in de Tweede Wereldoorlog. De Mesquita was van Portugees-joodse afkomst en Escher vreesde voor het leven van zijn vriend. Die angst werd werkelijkheid begin 1944 toen De Mesquita werd afgevoerd naar Auschwitz, waar hij kort daarop stierf. In het geplunderde huis raapte Escher zoveel mogelijk werk bijeen en redde zo een groot deel van De Mesquita’s kunst. Op 4 en 5 mei wordt met rondleidingen en een lezing stilgestaan bij dit verhaal van oorlog, verdriet en vriendschap, maar ook bevrijding.

M.C. Escher, Bevrijding, litho, april 1955

M.C. Escher, Bevrijding, litho, april 1955

Samuel Jessurun de Mesquita, Zilverreiger (staand voor schutting), ets, 1910. Collectie Kunstmuseum Den Haag, uit voormalig bezit van M.C. Escher

Samuel Jessurun de Mesquita, Zilverreiger (staand voor schutting), ets, 1910. Collectie Kunstmuseum Den Haag, uit voormalig bezit van M.C. Escher

Samuel Jessurun De Mesquita was niet alleen een grandioze kunstenaar en graficus, maar ook leraar grafische technieken aan de School voor Bouwkunde en Sierende Kunsten in Haarlem. Escher, die aan deze school studeerde, ontwikkelt met zijn leraar een artistieke en persoonlijke band voor het leven. Ook de Tweede Wereldoorlog weerhoudt de twee niet om in contact te blijven. Door toenemende druk van de Duitsers en de steeds schaarser wordende materialen werd het voor beide kunstenaars steeds moeilijker om hun vak voort te zetten. In deze lastige tijden bleef Escher als een van de weinigen zijn oude vriend opzoeken, totdat het noodlot toeslaat: in de nacht van 31 januari op 1 februari 1944 worden De Mesquita, zijn vrouw Betsie en hun zoon Jaap gedeporteerd. Het leven van De Mesquita en zijn vrouw komt tragisch ten einde in Auschwitz. Ook zoon Jaap keert niet meer terug uit concentratiekamp Theresienstadt.

Escher arriveert op 28 februari nietsvermoedend bij het lege huis en atelier van zijn meester. Het is geplunderd en alles ligt overhoop. Hij raapt zoveel mogelijk werk bijeen en redt hiermee een groot deel van De Mesquita’s kunstwerken. Hij neemt het werk mee naar zijn huis in Baarn en stelt een groot deel vervolgens tentoon in het Stedelijk Museum Amsterdam. Zo houdt Escher in de jaren na diens overlijden zijn leermeester in ere.

Op 4 en 5 mei staat Escher in Het Paleis extra stil bij dit verhaal.

Lezing over De Mesquita

In deze lezing gaat assistent-conservator Mireille Linck in op het leven en werk van Samuel Jessurun de Mesquita, met aandacht voor de oorlog en de bijzondere redding van De Mesquita’s werk door M.C. Escher.

Praktisch
Datum: 4 mei
Aanvangstijd: 14 uur
Locatie: Balzaal
Duur: 30 minuten
Entree: Gratis voor bezoekers met een entreeticket voor het museum

Rondleiding: Leve de vrijheid!

Kijken en filosoferen op 4 en 5 mei

Onder begeleiding van een enthousiaste gids biedt Escher in Het Paleis een bijzondere rondleiding aan door de tentoonstelling De ontdekker van Escher: Samuel Jessurun de Mesquita. Tijdens de rondleiding maken deelnemers kennis met de prenten van M.C. Escher en zijn leermeester Samuel Jessurun de Mesquita. In het aansluitende gesprek worden aan de hand van deze prenten vragen gesteld en gaan deelnemers samen op zoek naar antwoorden. Waarvoor dient de vrijheid? Kan een gevangene vrij zijn? Waarom voelt de bezetter zich bedreigd door kunst gemaakt in oorlogstijd? De rondleiding vindt plaats voor openingstijd, waardoor u alle ruimte heeft om de werken te bekijken en u verder te verdiepen in het thema.

Praktisch
Datum: 4 en 5 mei
Aanvangstijd: 10 uur
Aantal bezoekers: Maximaal 15 mensen per rondleiding, vol = vol
Duur: ca. 60 minuten
Prijs: €20,- (inclusief rondleiding, gesprek en een aansluitend bezoek aan het museum tijdens openingstijd)

Bestel tickets

Zie ook

De ontdekker van Escher: Samuel Jessurun de Mesquita

De ontdekker van Escher: Samuel Jessurun de Mesquita

In 2023 is het 125 jaar geleden dat Maurits Cornelis Escher (1898-1972) werd geboren. Het succes van Escher wordt gevierd, wat niet mogelijk was geweest zonder zijn leermeester en goede vriend Samuel Jessurun de Mesquita (1868-1944). De aangrijpende werken van De Mesquita hangen hangen zij aan zij met het werk van zijn beroemdste leerling in Escher in Het Paleis.
Bevrijdingsprent 1955

Bevrijdingsprent 1955

Begin 1955 werkt Escher aan een opdracht voor een bevrijdingsprent voor de viering van de 10e verjaardag van de bevrijding op 5 mei van dat jaar. Hij heeft er gemengde gevoelens bij, schrijft hij in een brief aan zoon Arthur:
"t Is maar wat je een opdracht noemt, want, als ik als ik het werk aanvaard, dan moet ik dat, voor m'n fatsoen, gratis doen. De vraag voor mij is, of het hele geval me niet te veel tijd in beslag gaat zal nemen, omdat ik nu eenmaal niet snel kan werken. Er zal eventueel een enorme oplage gedrukt worden (..), ik moet dus terdege op mijn tellen passen en niet 'maar zo' een prentje in elkaar flanzen. Ik krijg een maand bedenktijd en kan er dus nog van af, maar ik vrees dat ik wel zal moeten."
Samuel Jessurun de Mesquita

Geniale grafici

Samuel Jessurun de Mesquita

Samuel Jessurun de Mesquita was een begenadigd kunstenaar, een schilder en graficus met een eigenzinnige signatuur die een bijzondere plek in de canon van de kunst inneemt. Maar hij is toch vooral de ontdekker van M.C. Escher, de man die ervoor zorgde dat de student Bouwkunde het vak koos dat hem wereldberoemd zou maken. De tovenaarsleerling zou zijn ontdekker gaan overvleugelen en rond De Mesquita werd het langzaam stiller. Op 31 januari 1944 werd hij door de nazi’s opgepakt. Hij overleed kort daarop in concentratiekamp Auschwitz. Escher was er kapot van en de dood van zijn leraar maakte grote indruk op hem. Tegenwoordig wordt de naam van Samuel Jessurun de Mesquita veelal direct gekoppeld aan die van Escher, maar over de leraar valt nog genoeg te zeggen.

Deel: