Deze website gebruikt cookies

Wij maken op deze website gebruik van cookies en vergelijkbare technieken om bezoek te analyseren en om je relevante boodschappen te tonen op social media. Door op 'Alles accepteren' te klikken geef je toestemming voor de plaatsing ervan en het verwerken van op deze wijze verkregen persoonsgegevens, zoals in ons privacy- & cookiestatement wordt vermeld.

Onze privacy- & cookiestatement:

Viervlak-planetoïde
16 april 2017

Viervlak-planetoïde

Rond 1946 raakte Escher gefascineerd door strakke meetkundige ruimtefiguren. Hij was geboeid door de regelmaat en de noodzakelijkheid van deze vormen, die voor de mens geheimzinnig en niet helemaal te doorgronden zijn. Hij werd daarin gestimuleerd door zijn halfbroer, de geoloog prof. dr. Berend George Escher, die hem een exemplaar van zijn standaardwerk Algemene Mineralogie en Kristallographie (1935) gaf.

M.C. Escher, Viervlak-planetoïde (Viervlak-planeet), houtsnede in groen en zwart, gedrukt van twee blokken, april 1954

M.C. Escher, Viervlak-planetoïde (Viervlak-planeet), houtsnede in groen en zwart, gedrukt van twee blokken, april 1954

Escher maakte vanuit die fascinatie zowel hele kleine werelden (kristallen) als hele grote (sterren en planeten). Een van de mooiste planeten is Viervlak-planetoïde uit april 1954. Deze enorm gedetailleerde houtsnede laat een tetraëder (regelmatig viervlak) in de ruimte zien. De bewoners hebben elk vak van deze planeet zoveel mogelijk benut en terrasvormig bebouwd. In zijn eigen publicatie M.C. Escher: Grafiek en tekeningen uit 1959 omschreef hij de prent zo:

"Dit door mensen bewoonde wereldje heeft de vorm van een regelmatige tetraëder en is omgeven door een bolvormige dampkring. Van de vier driehoekige vlakken die het lichaam begrenzen zijn er twee zichtbaar. De ribbe die hen scheidt deelt de voorstelling in twee helften. Alle verticalen, de muren der huizen, de bomen, de mensen, staan naar het lichaamsmiddelpunt, kern van de zwaartekracht, toegericht en alle horizontale vlakken: de tuinen, de wegen en de waterspiegels van vijvers en kanalen, zijn fragmenten van bolvormige schillen."

Alsof een mythische, maar aan de mens verwante beschaving een eigen miniwereld heeft geschapen.

Viervlak-planetoïde, detail (gedraaid)

Viervlak-planetoïde, detail (gedraaid)

Erik Kersten

Erik Kersten

Redacteur

Deel:

Meer Escher vandaag

San Gimignano 1923

San Gimignano 1923

In 1922 maakt Escher eerst een reis naar Italië en in de herfst gaat hij per vrachtboot naar Spanje. Maar nog is zijn reishonger niet gestild. In november reist hij opnieuw naar Italië. Eerst naar Genua en Pisa, en op 15 november is hij weer in Siena. Hij is verrukt over het lichte blauw van de hemel boven de heuvels in Toscane. Hij is gelukkig.
Italië 1922

Italië 1922

Maurits Escher is al meerdere malen in Italië geweest, maar wanneer hij op 5 april 1922 in de trein stapt richting Florence is het toch anders. Waar eerder zijn ouders met hem mee reisden, wordt hij nu door zijn vrienden Jan van der Does de Willebois, Bas Kist en Jans zuster Alexandra (Lex) vergezeld.
Gödel, Escher, Bach: Een eeuwige gouden band

Gödel, Escher, Bach: Een eeuwige gouden band

In april 1980 wint Douglas R. Hofstadter de Pulitzerprijs voor fictie met zijn populairwetenschappelijke boek
Gödel, Escher, Bach: Een eeuwige gouden band.
Een metaforische fuga op mensen en machines in de geest van Lewis Carroll. De thema's muziek, wiskunde, leven en intelligentie zijn in Gödel, Escher, Bach verweven op een manier die doet denken aan de fuga's van Bach of aan de prenten van Escher: thema's en patronen worden herhaald, keren op een vervormde wijze terug of gaan onverwachte verbanden aan. Daarnaast is het boek gewijd aan de wiskundige onvolledigheidsstelling van Kurt Gödel. Het zit vol zelfreferenties, woordspelletjes en puzzels. Het is een ambitieus boek dat niet op alle fronten is geslaagd maar het optimisme van Hofstadter en zijn drang de enorme veelheid aan kennis in de wereld te verkennen, maken dat je het steeds opnieuw wil lezen.