Terug 16 februari 2019

Caltavuturo in de Madonische bergen

Op 22 april 1932 vertrokken Escher en zijn vriend Giuseppe Haas-Triverio voor een maand naar Sicilië, een eiland waar ze beiden nog nooit geweest waren. In Napels stapten ze op het stoomschip Florio dat hen na een reis van 13 uur afzette in Palermo. In de maand die volgde, bezochten ze vele plaatsen: Palermo, Corleone, Cefalù, met zijn beroemde kathedraal, Tindari (ooit gesticht door de Grieken en de overblijfselen daarvan zijn nog te zien), Milazzo, het eiland Lipari, het zo mooi gelegen Taormina, de omgeving van de Etna, Giarre, waar de vulkaanuitbarsting uit 1928 zichtbare sporen had achtergelaten, Randazzo (dat vlakbij de Etna ligt en een kathedraal heeft die is gemaakt van lavasteen), de lavaformaties bij Bronte, Cesarò, Roina, Cerami, Nicosia, de rotswoningen bij Sperlinga, Enna, Gangi, Petralia Sottana, Sclafani, Segesta, met de Griekse tempel, Caltavuturo, het klooster in Monreale en wederom Palermo.* In die maand maakte hij drieëntwintig schetsen die hij in de winter van 1932-1933 uitwerkte in 12 prenten. Samen geven ze een goed beeld van het bezoek aan het eiland dat op hem en Haas-Triverio zo’n grote indruk had gemaakt.*

Caltavuturo in de Madonische bergen is een van die prenten. De Madonie is een bergketen in Sicilië met als hoogste top de Pizzo Carbonara, met bijna 2000 meter de een-na-hoogste van Italië (na de Etna). Een prachtig gebied met uitbundige natuur en een aantal eeuwenoude stadjes en dorpjes. Escher deed niets liever dan dwalen door een bergachtig landschap en zich verbazen over de nederzettingen die hij in deze vaak afgelegen gebieden aan trof. Caltavuturo ligt in de schaduw van een machtige rotspartij en het contrast tussen natuur en cultuur is iets dat hij in vele prenten heeft vastgelegd. Hij voegt vrijwel altijd iets van de bebouwing toe aan de Italiaanse landschappen die hij in de jaren twintig en dertig maakte. Voorbeelden hiervan zijn Goriano Sicoli, Barbarano, Cerro al Volturno, Castrovalva, Palizzi, Morano, Pentedatillo, Tropea en Santa Severina. Allemaal prenten waarin het plaatsje op of tegen een rots- of bergwand geplakt is, alsof het voortdurend in een strijd om het bestaan is verwikkeld. In het geval van Caltavuturo lijken stad en inwoners deze strijd te verliezen. Escher zet het plaatsje slechts in ruwe vorm neer en legt de nadruk op de wolkenlucht en ‘Rocco di Sciara’, de rotspartij die de gebouwen beneden lijkt te verzwelgen.