Deze website gebruikt cookies

Wij maken op deze website gebruik van cookies en vergelijkbare technieken om bezoek te analyseren en om je relevante boodschappen te tonen op social media. Door op 'Alles accepteren' te klikken geef je toestemming voor de plaatsing ervan en het verwerken van op deze wijze verkregen persoonsgegevens, zoals in ons privacy- & cookiestatement wordt vermeld.

Onze privacy- & cookiestatement:

De Calanches van Piana
25 mei 2019

De Calanches van Piana

Escher was een wandelaar en een kijker. Dat zijn twee liefhebberijen die gelukkig prima te combineren zijn. In zijn Italiaanse jaren maakte hij elk voorjaar een lange trektocht door toen nog onherbergzame streken als de Abruzzen en Calabrië. Hij keek zijn ogen uit en verwonderde hij zich over de schitterende natuur en het eigenzinnige landschap dat hij daar aantrof. Daarbij bekeek hij de omgeving zowel op micro- als macroniveau. Hij kon met net zoveel bewondering naar een plantje of een insect kijken als naar een berg of een kustlijn. Nadat hij in 1941 naar Baarn was verhuisd, ging hij fanatiek door met dat wandelen en kijken. Hij liep vele uren door de bossen rond zijn woonplaats, met net zoveel aandacht voor de Nederlandse natuur als voor de Italiaanse.

M.C. Escher, Corsica, Calanche (Calanche van Piana, Corsica), litho, januari 1934

M.C. Escher, Corsica, Calanche (Calanche van Piana, Corsica), litho, januari 1934

In het voorjaar van 1933 was hij op Corsica, het Franse eiland dat gevoelsmatig net zo goed bij Italië had kunnen horen. Corsica was lang onderdeel van het Romeinse rijk en was daarna honderden jaren bezet door de Republiek Genua. Pas na de Franse Revolutie werd het een integraal deel van Frankrijk. Het onherbergzame eiland oefende een grote aantrekkingskracht uit op Escher, vanwege het ruige en afwisselende landschap en het gebrek aan mensen.

M.C. Escher, Calanche van Piana, Corsica, houtgravure, februari 1934

M.C. Escher, Calanche van Piana, Corsica, houtgravure, februari 1934

Intrigerend rotsmassief

Escher was niet voor het eerst op het eiland. Hij had het in 1928 al bezocht en dat leidde tot prenten als die van Calvi (1933), Corte (1929) en Bonifacio (1928). In mei 1933 bezocht hij Corsica samen met zijn vrienden Giuseppe Haas-Triverio en Roberto Schiess. Hun zwerftocht over het eiland bracht ze onder andere in Bastia, Nonza, Ajaccio, Portovecchio, Ghisoni en wederom Calvi, Corte en Bonifacio. Op 11 mei 1933 wandelden ze van de kustplaats Porto naar het in de bergen gelegen Piana. Onderweg passeerden ze een twee kilometer lang rotsmassief dat Escher zó intrigeerde dat de drie mannen meerdere dagen in het gebied rond bleven hangen. Net als bij Calvi, Corte en Bonifacio was ook dit een hernieuwd bezoek. Deze Calanches van Piana vormen tegenwoordig een van de toeristische hoogtepunten van Corsica, maar destijds hadden de avonturiers dit wonderlijke landschap waarschijnlijk helemaal voor zichzelf.

M.C. Escher tijdens zijn eerste bezoek aan de Calanches, 25 juni 1928

M.C. Escher tijdens zijn eerste bezoek aan de Calanches, 25 juni 1928

Eschers agenda van 7-20 mei 1933, met het bezoek aan de Calanches van Piana en ook Calvi, Sartena, Bonifacio en Portovecchio.

Eschers agenda van 7-20 mei 1933, met het bezoek aan de Calanches van Piana en ook Calvi, Sartena, Bonifacio en Portovecchio.

De bijzondere rotsformaties veranderen in de loop van de dag op sensationele wijze van kleur, van goud naar roze tot vuurrood. De wind en het water hebben inhammen in de kustlijn uitgesleten en een oneindige serie bijzondere rotsen gevormd. Escher, Schiess en Haas-Triverio maakten er een aantal foto's en tekeningen van en Escher werkte twee van zijn tekeningen later uit tot prenten. In de litho geeft Escher de Golf van Porto weer met op de voorgrond een hoog uitstekende rots in de Calanches. In de houtgravure vertaalt hij de rotsen in bijna abstracte vormen. Het gebied is zo bijzonder dat het in 1983 een vermelding op de UNESCO Werelderfgoedlijst kreeg.

Pagina's uit Eschers fotoalbum met foto's gemaakt op Corsica, mei 1933. Midden onder zie je Escher en Haas-Triverio bij een bron, onderweg naar Porto.

Pagina's uit Eschers fotoalbum met foto's gemaakt op Corsica, mei 1933. Midden onder zie je Escher en Haas-Triverio bij een bron, onderweg naar Porto.

Boven een aantal foto's gemaakt bij de Calanches van Piana.

Boven een aantal foto's gemaakt bij de Calanches van Piana.

Kaart wordt ingeladen...

Erik Kersten

Erik Kersten

Redacteur

Deel:

Meer Escher vandaag

Eindeloos Escher beleven met Nadir en Zenith

Eindeloos Escher beleven met Nadir en Zenith

Even verdwaald raken in de wereld van M.C. Escher. Willen we dat niet allemaal? Een paar maanden geleden kwam mij voor het eerst het nieuwste prentenboek van Wouter van Reek onder ogen. De illustrator en prentenboekmaker heeft zich voor dit boek laten inspireren door niemand minder dan M.C. Escher. Op speelse wijze licht Wouter de bètakant van het werk van Escher uit in een boek voor jong en oud. Het project waar Wouter dag in, dag uit aan werkte, leidde tot het idee voor een speelse en vrolijke tentoonstelling in Escher in Het Paleis.
De puzzel van Roger Penrose

De puzzel van Roger Penrose

In mei 1971 maakte Escher zijn laatste vlakverdeling, een tekening in Oost-Indische inkt en waterverf van een figuurtje dat hij zelf een 'spookje' noemde. Het was de laatste in een lange serie in schriften gemaakte vlakvullingen, maar het was ook in een ander opzicht een opmerkelijke tekening. In 1962 was de Britse wiskundige Roger Penrose in Nederland en hij bezocht Escher in zijn huis in Baarn. De twee hadden elkaar leren kennen nadat Penrose werk van Escher had gezien tijdens het Internationaal Mathematisch Congres in 1954. Ze begonnen een briefwisseling die in 1960 zou leiden tot de prent Klimmen en Dalen. Penrose is zijn hele carrière gefascineerd geweest door vlakvullingen, een fascinatie die hij deelde met Escher. Penrose kreeg van Escher een prent en hij gaf zijn gastheer op zijn beurt een houten puzzel.
Een bevrijdende tentoonstelling

Een bevrijdende tentoonstelling

Van 5 tot 31 mei 1955 was er in het Stedelijk Museum in Amsterdam een tentoonstelling te zien onder de naam 'Kunstenaars herdenken 5 mei'. Deze viel samen met de eerste nationale herdenking: 5 mei 1955 was het voor het eerst dat Bevrijdingsdag als nationale feestdag in Nederland werd gevierd. De tentoonstelling was een initiatief van de gelijknamige stichting die op 1 april van dat jaar was opgericht. Escher was onder andere vertegenwoordigd met Andere Wereld en met Rimpeling.