De werelden van M.C. Escher

Op 7 juni 1968 opende De werelden van M.C. Escher, de eerste Nederlandse overzichtstentoonstelling van M.C. Escher, in het Haagse Gemeentemuseum. De directe aanleiding was Eschers 70ste verjaardag, op 17 juni dat jaar. Het was zeker niet zijn eerste expositie, maar het was wel voor het eerst dat een belangrijk kunstmuseum op eigen initiatief een overzicht toonde van zijn hele werk, benaderd zowel vanuit de kunstgeschiedenis als vanuit Eschers eigen systematiek.

De opening was een enorm geslaagde avond. Zoon Jan had zijn vader en moeder Jetta naar deze feestelijke gelegenheid gebracht. De aula was compleet gevuld met publiek en daarbuiten stonden nog zo’n 100 wachtende mensen te trappelen om naar binnen te kunnen. Escher werd geëerd met speeches en gaf zelf een korte lezing met dia’s. De bezoekersaantallen van de tentoonstelling liepen tot in de tienduizenden, mede dankzij de uitdagende tentoonstellingsposter (met een afbeelding van Andere Wereld) en het interview met Bibeb dat op 20 april in Vrij Nederland was verschenen. Al snel moesten er meer exemplaren van de catalogus gedrukt worden, en ook werd Escher geïnterviewd door vele Nederlandse en buitenlandse journalisten.* De kritieken waren unaniem positief en lieten zien dat de auteurs zich echt flink verdiept hadden in Eschers oeuvre.

Zo schreef NRC:

“De samenstelling van de tentoonstelling, die het mogelijk maakt Eschers kunst van diverse kanten te benaderen, is enig in haar soort, zoals ook Escher uniek is. Een tweede kunstenaar van wie men zo’n expositie kan maken zou uiterst lastig te vinden zijn. Iedere ware liefhebber en kenner van het grafische metier dient hem te bewonderen, desnoods met voorbijgaan aan zijn knappe wetenschappelijkheid. Zijn beheersing van de techniek van houtsnede, houtgravure en litho is meesterlijk in zuiver artistiek opzicht. Ik blijf het intussen een onbegonnen werk vinden om topstukken aan te wijzen. De thema’s en hun problematiek mogen vaak wisselen, maar de kwaliteit van de vormgeving blijft artistiek gezien vrijwel steeds van hetzelfde niveau.”

En de Volkskrant:

“Een man van wetenschap verbaast zich, wil weten, gaat analyseren – een kunstenaar verwondert zich, laat het voorwerp van zijn verwondering verheerlijkt liggen in zijn open hand en herschept het in een bezield beeld. Het zeldzame bij Escher is nu dat zijn verwondering ontspringt aan een hoogste orde, een kristal, en dat het die orde artistiek beelden bevestigt en verklaart. Vanuit dit samentreffen ontstond een artistiek levenswerk van beslist unieke aard.”

Hij moest er 70 voor worden, maar Escher werd eindelijk door een groot publiek serieus genomen als grafisch kunstenaar.

Kranten

Een selectie van krantenartikelen die verschenen naar aanleiding van de tentoonstelling.

Bronvermelding

[*] Wim Hazeu, M.C. Escher, Een biografie, Meulenhoff, 1998, blz. 480