Kubische ruimteverdeling

Het onderzoeken van begrippen als oneindigheid en eeuwigheid in zijn werk zou je met een gerust hart een obsessie van Escher kunnen noemen. Op talloze manieren onderzocht hij hoe het vaste kader van zijn houtblok of lithosteen toch de suggestie van onbegrensdheid op kon roepen. Een van de manieren waarop hij dit deed was door met diepte en perspectief te spelen. Door te variëren met de dikte van lijnen, formaten van onderwerpen en voorgrond versus achtergrond bereikte hij in een aantal werken dat gevoel van de onbegrensde ruimte.

Een van die werken is de litho Kubische ruimteverdeling (1952). Daarin verdelen drie assen van steeds een oneindige serie balken elkaar in stukken van gelijke lengte. Elk zijn die stukken de ribbe van een open kubus. Op het punt waar ze elkaar kruisen zit steeds een dichte kubus die de verbinding versterkt. Op die manier is de ruimte gevuld met een oneindig aantal kubussen van gelijk formaat. In november 1952 onderzocht Escher in een serie tekeningen hoe hij dit ruimteconcept het beste uit kon werken.

Uiteindelijk kwam hij in december van dat jaar tot een litho. Hierin kon hij nog meer diepte suggereren omdat de techniek van de lithografie het mogelijk maakt om lijnen te vervagen. Escher deed dit steeds meer naarmate ze dieper in het beeld liggen. Het diepte-effect is hier dan ook sterker dan in een vergelijkbare perspectiefprent als Diepte. Dat is een houtsnede en houtgravure waarin elke lijn uit het blok 'bevrijd' wordt en daarmee ook zichtbaar is. In een litho is meer suggestie mogelijk.