Escher worden

Een bijzondere vondst van Joris Escher leidt tot een ontdekkingstocht naar zijn oudoom Maurits Cornelis Escher. Joris komt in de nalatenschap van zijn familie een Chinese lakdoos met ivoren puzzels tegen. Verborgen onderin vindt hij tekeningen van de hand van M.C. Escher en diens vader. Deze worden nu voor het eerst in een museum tentoongesteld in de tentoonstelling Escher worden in Escher in Het Paleis.

De lakdoos is afkomstig uit het ouderlijk huis van Maurits Cornelis Escher, waar Maurits – roepnaam Mauk – omringd wordt door allerlei kunstvoorwerpen die zijn vader meebrengt uit China en Japan. Als kind speelt hij met de ivoren puzzels en als volwassene maakt hij er tekeningen van. Zo is de verborgen tekening die Joris Escher onderin de doos vindt een ontrafeling van het systeem achter een zesdelige puzzel, waarvan Mauk stap voor stap de oplossing weergeeft. Dit is typisch voor de jonge Escher, die al puzzelend vaak stapsgewijs tot nieuwe ontdekkingen komt.

De tentoonstelling Escher worden laat een aantal belangrijke inspiratiebronnen zien van M.C. Escher. Opgroeiend tussen Japanse kamerschermen, prenten en andere objecten sijpelt deze beeldtaal zijn vroege prenten in. De bewondering voor de Japanse kunst en cultuur dankt Mauk aan zijn vaders verhalen en de voorwerpen die hij mee naar Nederland neemt. Vader George Arnold Escher is in 1873 een van de eerste waterbouwkundig ingenieurs die wordt uitgenodigd door de keizerlijke regering om de infrastructuur van Japan te moderniseren. Tot op de dag vandaag zijn deze ‘Watermannen’ beroemd in Japan.

In deze kleine tentoonstelling vertellen de objecten het verhaal van familie, historie en verbinding, met een centrale rol voor de lakdoos en onbekende tekeningen van vader en zoon Escher. Ook schenkt Escher in Het Paleis aandacht aan de rol die vader Escher in Japan speelde door een aantal zeldzame bouwtekeningen van zijn hand te tonen. Deze bijzondere bruiklenen worden samengebracht met objecten uit de eigen collectie. Zo is de zesdelige puzzel uit de lakdoos ook afgebeeld op een uniek werk die in Escher in Het Paleis te zien is. Deze tekening dateert uit 1943, bijna twintig jaar later dan de tekening in de lakdoos. De puzzel houdt M.C. Escher dus jaren later nog altijd bezig.

Over zijn ontdekkingen schreef Joris Escher het gelijknamige boek Escher worden, dat vorig jaar in Nederland verscheen bij Atlas Contact en dit jaar in Amerika zal uitkomen. In het boek gaat Joris op ontdekkingstocht naar zijn oudoom Mauk, bij wie hij als kind nog op schoot heeft gezeten. In een mix van fictie en non-fictie kruipt de schrijver in de huid van zijn oudoom door dezelfde plekken te bezoeken en diens geliefde grafische technieken te verkennen. Samen met andere objecten die M.C. Escher hebben gevormd, leent Joris Escher de tekeningen en de lakdoos voor het eerst uit aan een museum.

Escher worden is tegelijkertijd te zien met fotografie, tekeningen en keramiek van Maura Biava én de collectiepresentatie met hoogtepunten uit het oeuvre van M.C. Escher.