De pracht van alledag
De tentoonstelling Escher, close up is ten einde. 50.500 bezoekers hebben de afgelopen maanden genoten van een nieuwe blik op het leven en werk van Escher. De afgelopen dagen hebben we tot in de late uurtjes gewerkt om de tentoonstelling af te bouwen en de normale orde weer te herstellen. Terug naar de vaste opstelling, terug naar de orde van de dag. Dat het alledaagse ook van een waanzinnige schoonheid kan zijn, bleek ook uit Eschers foto’s. Als een vaarwel aan de tentoonstelling pik ik er nog een paar van de mooiste uit.
In Eschers werk komen weinig mensen voor. In zijn fotoalbums des temeer. Zij zijn als een dagboek; bestemd voor de eigen mijmeringen en vingeroefeningen. Een reflectie van diepste gevoelens, een weergave van gebeurtenissen met intimi. Maar net zoals bij het dagboek van een gerenommeerde schrijver, verraden de foto’s van Escher de kunde van de maker. Bij het schrijven van een dagboek word je niet belemmerd door iemand die over je schouders mee kijkt. Je kunt vrij associëren en ongefilterd produceren. Hetzelfde geldt voor foto’s van intimi. Zij zijn voor een kleine selecte groep om te bekijken, en niet bedoeld als kunst. Niettemin maakte Escher prachtige foto’s van zijn vrouw en zijn kinderen.
Eschers manic pixie dream girl
De mooiste foto’s van Jetta maakte hij in de periode dat ze nog niet zo lang samen zijn, tijdens hun verloving en de paar jaren erna. In de verliefde periode, zeg maar. Nogal wiedes. We zien Jetta fier geportretteerd bij de Gorges du Fier. Een verstilde muze. Het oog in de storm te midden van natuurgeweld in natuursteen. Zonlicht streelt haar gezicht en ze kijkt mistig in de verte. Ondanks de poëtische aanblik van Jetta is de lijnvoering van de foto strak en de compositie sterk. De hoekige reling is als een pijl in haar richting. De dramatische Gorge markeert haar positie en maakt haar bijna nog lieflijker. Jetta en Escher zijn net verloofd en Escher is waanzinnig verliefd op de verstilde Jetta. Zij is zijn manic pixie dream girl. Dat blijkt ook uit twee foto’s die hij maakte van haar in Leiden en de Italiaanse Alpen.
Pareltjes van peuters
Zodra hij kinderen krijgt, begint Escher ze ook te fotograferen. Ook daar zitten pareltjes tussen, zoals de foto’s die hij maakte van George Arnold in 1928 en 1930. In de eerste zien we George zittend in het gras op een grof stenen omwalling. De peuter kijkt verwonderd in de verte, zijn handen ineen, zijn beentjes in het gras. De kracht van deze foto zit echter niet in het portret, maar in de gelaagdheid van het beeld. De foto is de perfecte synthese tussen een vluchtige wolkenlucht, manifeste bergtoppen, ijl gras en solide stenen; de ultieme sandwich van texturen.
In 1930 fotografeerde Escher George, al spelend met een bootje in een woonwijk. Bedachtzaam kijkt George naar een bootje aan zijn voeten. Alsof hij met zijn kinderhersentjes peinst over de vergankelijkheid van het leven; die plas die is straks weg.. Hoe moet dat dan met dat bootje?
Domweg komisch vind ik de foto die Escher maakte van George op een wip, daar zie je hoe Escher zelfs een doordeweekse foto van zijn kind maakte met een kunstenaarsoog. Want wat is in deze foto nu belangrijker? Zijn zoon? Of de compositie?