Eschers lepeltje
M.C. Escher besloot al vroeg graficus te worden en geen schilder of beeldhouwer. Uiteindelijk maakte hij 449 prenten. Hij maakte ongeveer vijf maal meer houtsneden en houtgravures dan litho’s.
Een houtsnede is een afdruk van een voorstelling die de kunstenaar in een houten plank, het blok, heeft gesneden. Stel dat Escher zijn linkerhand omtrekt op het hout, dan zit zijn duim aan de rechterkant. Hij snijdt de contourlijn uit, smeert inkt op het blok, legt hier vervolgens een stuk papier overheen en drukt de inkt in het papier. Als dit klaar is, haalt hij het papier van het blok en nu voltrekt zich het wonder: de duim zit aan de linkerkant. De afdruk is dus gespiegeld aan de voorstelling op het houten blok. Zelfs de letters van zijn naam moet hij in spiegelbeeld neerzetten, zodat wij die in het kunstwerk goed kunnen lezen!
Wie een prent van Escher in het museum bekijkt, zal nog meer bewondering voor zijn vakmanschap hebben. Want eigenlijk hebben we toch het gevoel dat iedere prent ‘zó’ is gemaakt. Wanneer we ons goed realiseren dat zulke ingewikkelde voorstellingen als Relativiteit (1953) en Metamorphose I (1937) ook nog in spiegelbeeld zijn gemaakt, dan duizelt het.
Wat heeft dit nu met dit lepeltje hierboven te maken? Escher drukte er zijn houtsneden mee af. Iedere prent werd handmatig door hem afgedrukt en om de inkt van het houtblok in het papier te drukken, heb je een hulpmiddel nodig. Escher gebruikte benen eierlepeltjes.
Dit eierlepeltje is nu te bewonderen in het museum. Oorspronkelijk is het een heel bijzonder geschenk aan een achternichtje van M.C. Escher. Jaren geleden mocht ze als klein meisje weleens met haar ouders mee naar het atelier van Escher in Baarn. Haar moeder was de dochter van Eschers halfbroer Beer (Berend). Tijdens het bezoek gaf Escher precies dit lepeltje aan het kleine meisje, omdat hij het niet meer kon gebruiken. Het was een beetje afgesleten en daardoor plat geworden. Wie goed kijkt, ziet de drukinkt op de platte onderkant zitten. Mevrouw Visser heeft dit lepeltje altijd bewaard en in 2014 aan het museum geschonken. De herkomstgeschiedenis maakt het kleine lepeltje nog meer speciaal. Niet alleen heeft Escher hier prenten mee afgedrukt, er was ook een meisje dat dit wel 50 jaar bewaarde voor ze het aan ons museum schonk. Daarvoor zijn we erg dankbaar.