Escher in Het Paleis en Kunstmuseum Den Haag vieren jubileumjaar Escher met vier tentoonstellingen

Van optische illusies en onmogelijke architectuur tot natuurgetrouwe landschappen: het werk van Maurits Cornelis Escher (1898-1972) bevat het allemaal. In 2023 is het 125 jaar geleden dat de kunstenaar werd geboren. Met de grootste museale Eschercollectie ter wereld vormen Kunstmuseum Den Haag en Escher in Het Paleis het centrum van dit bijzondere jubileumjaar.

Vogels die in vissen veranderen, water dat omhoog stroomt, twee handen die elkaar tekenen. Op meesterlijke wijze transformeert M.C. Escher een blanco vel papier tot zijn eigen oneindige werelden, waarin hij speelt met de perceptie van de kijker. Zijn virtuoze metamorfoses en regelmatige vlakverdelingen verwonderen en inspireren bezoekers aan zijn tentoonstellingen wereldwijd. Met vier tentoonstellingen in Kunstmuseum Den Haag en Escher in Het Paleis, plus tal van activiteiten met culturele partners, scholen, wijken en ondernemers in de stad wordt Den Haag in 2023 stad van Escher. Tijdens het jubileumjaar zal een aantal gebouwen in het centrum van de stad worden aangekleed in Escherstijl.

Tentoonstellingen

Escher: Eeuwigheid en oneindigheid

Escher in Het Paleis – t/m 12 februari 2023

In Escher: Eeuwigheid en oneindigheid is Eschers ontwikkeling als kunstenaar te volgen. Van zijn vroege houtsneden van personen, natuur en landschappen tot zijn revolutionaire vlakvullingen, metamorfoses, onmogelijke gebouwen en optische illusies. In het werk van Escher keren de thema’s eeuwigheid en oneindigheid voortdurend terug en deze tentoonstelling maakt duidelijk hoezeer deze thema’s in zijn oeuvre zijn verweven.

Lees meer over deze tentoonstelling

Escher – Andere wereld

Kunstmuseum Den Haag – 18 februari t/m 10 september 2023

Stap in de wereld van Escher. Dat kan letterlijk in Escher – Andere wereld in Kunstmuseum Den Haag. In deze tentoonstelling beleef je het werk van Escher als nooit tevoren. Zijn beroemde prenten, waarin optische illusies, onmogelijke architectuur, reflectie en natuur centraal staan, worden hier gecombineerd met spectaculaire installaties van het Belgische kunstenaarsduo Gijs Van Vaerenbergh. De wisselwerking tussen Eschers prenten en de ruimtelijke installaties van Gijs Van Vaerenbergh creëert zowel een unieke beleving als een uitdieping van Eschers werk.

Eschers prenten zijn het resultaat van een ongekend talent, maar ook van een haast obsessieve toewijding aan het grafische vak. Zijn oeuvre is, net als dat van het duo Gijs Van Vaerenbergh, een verkenning van de grenzen van ruimte, landschap, perspectief en illusie. Waar Escher dit doet op papier, doet Gijs Van Vaerenbergh dit aan de hand van ruimtelijke installaties. Voor deze tentoonstelling, waarin een doorsnede van het oeuvre van M.C. Escher centraal staat, bedacht Gijs Van Vaerenbergh ruimtevullende interventies die met een hedendaagse blik naar het werk van Escher kijken. De ingrepen bestaan uit sculpturale associaties met onder meer lichtheid en zwaarte, tijdelijkheid en eeuwigheid, onmogelijke architectuur en oneindigheid; thema’s die ook centraal staan in het werk van Escher.

Voor de indeling van deze dubbeltentoonstelling koos het duo voor de door Escher geliefde tegenstelling van dag en nacht. Het eerste deel van de tentoonstelling, getiteld ‘DAG’, vindt plaats in grote lichte zalen die thematisch zijn ingedeeld en waarin het werk van Escher en de ruimtelijke installaties van Gijs Van Vaerenbergh elkaar uitdagen en versterken. In het tweede deel van de tentoonstelling, genaamd ‘NACHT’, worden in kabinetten eigenzinnige thema’s uitgelicht, als kleine lichtjes in het donker. Deze unieke wisselwerking schijnt nieuw licht op de geliefde en veelzijdige kunstenaar Maurits Cornelis Escher, die 125 jaar na zijn geboorte wereldwijd nog steeds een bron van inspiratie is.

Gijs Van Vaerenbergh

Het opvallende werk van het duo Gijs Van Vaerenbergh ligt op het snijvlak van kunst en architectuur. Arnout Van Vaerenbergh en Pieterjan Gijs (beiden Leuven, 1983) vonden elkaar tijdens hun studie Architectuur aan de KU Leuven in hun zoektocht naar een nieuwe beleving van de ruimte. De eigenzinnige kunstwerken van Gijs Van Vaerenbergh zijn continu in beweging en veranderen per standpunt. Wat bijvoorbeeld van veraf een herkenbare constructie lijkt, zoals een kerk, molen of doolhof, blijkt van dichtbij te bestaan uit allerlei kleine elementen, en ontdoet zich zo van een permanente vorm. Zo speelt het duo met het oog van de toeschouwer en diens ervaring van de omgeving.

De ontdekker van Escher: Samuel Jessurun de Mesquita

Escher in Het Paleis – 18 februari t/m 1 oktober 2023

De ontdekker van Maurits Cornelis Escher: zo staat Samuel Jessurun de Mesquita bekend. Deze talentvolle kunstenaar en graficus was óók leraar grafische technieken aan de School voor Bouwkunde en Sierende Kunsten. Wanneer Escher daar begint aan een studie bouwkunde, krijgt De Mesquita zijn grafische werk onder ogen. Hij is daar zo van onder de indruk dat hij Escher overtuigt over te stappen naar zijn vakgebied. Escher ontwikkelt zich vervolgens tot een meesterlijke graficus en de twee krijgen zowel een artistieke als persoonlijke band voor het leven. Hun artistieke voorkeuren komen deels overeen, maar De Mesquita heeft een heel eigen signatuur. In zijn verbeelding van mensen en dieren laat hij alles weg wat niet essentieel is en zet hij zijn onderwerpen neer met een aantal krachtige lijnen. In andere voorstellingen is hij wat vrijer; deze werken ontstaan vanuit de fantasie en zijn vaak humoristisch, maar soms ook dreigend van aard. Ook na de dood van De Mesquita in 1944 in Auschwitz houdt Escher zijn leermeester en vriend in ere. De aangrijpende grafiek van Samuel Jessurun de Mesquita hangt in deze tentoonstelling zij aan zij met het werk van zijn beroemdste leerling.

Lees meer over deze tentoonstelling

Net als Escher

Escher in Het Paleis – 3 november 2023 t/m 24 maart 2024

Onmogelijke objecten, meesterlijke metamorfoses en absurdistische architectuur. Dit zijn een paar van de geliefde thema’s van M.C. Escher die tot op de dag van vandaag in onze huidige cultuur en hedendaagse kunst nog flink aanwezig zijn. In de grote najaarstentoonstelling Net als Escher laat Escher in Het Paleis zien hoe deze thema’s in de kunst van vandaag vertegenwoordigd zijn. Met hun werken bevragen hedendaagse kunstenaars en ontwerpers als Damien Hirst, Iris van Herpen, Chris Ofili en Carlijn Kingma elkaar en dagen ze het gedachtegoed van Escher uit.

Lees meer over deze tentoonstelling

Escher en het Kunstmuseum

De verzameling werk van Escher bij Kunstmuseum Den Haag is de grootste museale Eschercollectie ter wereld. Dat komt dankzij de band die Escher met het museum opbouwde sinds zijn overzichtstentoonstelling in 1968: De werelden van M.C. Escher. Deze eerste grote overzichtstentoonstelling van Eschers oeuvre maakte Escher zelf mee en hij was er zeer over te spreken. Naar aanleiding van De werelden van M.C. Escher richtte o.a. J.L. Locher – toenmalig conservator van het prentenkabinet en later directeur van het museum – een stichting op met als doel een Eschercollectie voor Nederland aan te leggen, met als thuisbasis Kunstmuseum in Den Haag. Uiteindelijk verwerft het Kunstmuseum na zijn Eschers overlijden een aanzienlijk deel van Eschers zijn oeuvre.

Kunstmuseum Den Haag

Kunstmuseum Den Haag is een van Nederlands meest vooraanstaande musea voor moderne en hedendaagse kunst. Met een collectie die beeldende kunst, toegepaste kunst en mode omvat en waarbij het zwaartepunt o.a. ligt bij De Stijl, de Haagse School, Delfts blauw en Duits expressionisme, is het Kunstmuseum toonaangevend in het (inter)nationale museale landschap. Naast het oeuvre van Piet Mondriaan is ook het oeuvre van M.C. Escher een van de verzamelkernen: het museum heeft de meest omvangrijke publieke verzameling ter wereld met bijna al zijn grafische werk, een grote collectie tekeningen en een veelomvattend archief vol brieven, foto’s en andere persoonlijke documenten van Escher.

Escher in Het Paleis

Sinds 2002 is Escher in Het Paleis gevestigd in Paleis Lange Voorhout in Den Haag. Met ruim 120 prenten zijn bij Escher in Het Paleis altijd Eschers bekendste werken uit de Eschercollectie van het Kunstmuseum te bewonderen. Deze schitterende prenten worden getoond in een koninklijke ambiance: het voormalige winterpaleis van Koningin-Moeder Emma. Voordat Paleis Lange Voorhout aan Escher gewijd werd, waren hier tussen 1994 en 1996 overigens ook al presentaties van de verzameling te zien.

Samenwerking Kunstmuseum en Escher in Het Paleis

Kunstmuseum Den Haag en Escher in Het Paleis zijn twee aparte stichtingen, maar nauw verbonden door de collectie. Op allerlei vlakken werken de organisaties samen, van het beheer en behoud van de collectie, ontsluiting van kennis over Escher tot aan het maken van tentoonstellingen.